“Met behulp van een lichtberekening ontdek je welke variant armaturen geschikt is in bepaalde situaties”, vertelt Berry Visser, werkvoorbereider elektrotechniek bij SPIE Nederland. “Daar gaan jullie vandaag zelf mee aan de slag.” Op vrijdag 14 oktober 2022 bezochten 14 laatstejaarsstudenten MKE Technicus Smart Energy en elektrotechniek van ROC Friese Poort – onder begeleiding van docenten Iede Lodema en Pieter Hoekstra – SPIE Building Solutions in Leeuwarden. Naast een kennismaking met het bedrijf en de kleurweergave-index, voerden ze zelf een lichtberekening uit in een gespecialiseerd programma.

SPIE
De studenten woonden allereerst een presentatie over het bedrijf SPIE bij, gegeven door Arie de Haan. “Voorheen waren wij Strukton Worksphere, maar begin dit jaar zijn we overgenomen door SPIE”, zegt hij. “Onze klanten in het noorden zijn onder meer Alliade, MCL Leeuwarden, het Antonius-ziekenhuis in Sneek, Nij Smellinghe in Drachten en GGZ Friesland. SPIE oefent invloed uit op de wereld waarin we wonen, werken en leven. Wij helpen steden slimmer te maken en gebouwen goed te laten presteren. Ook faciliteren we de energietransitie en verduurzaamt SPIE industriële activiteiten.”

Kleurweergave-index
Vervolgens verzorgde Visser een workshop over verlichting. “Bij ledverlichting moet je specifiek letten op de zogenoemde kleurweergave-index”, vertelt hij. “Dit hulpmiddel geeft aan hoeveel kleuren een bepaalde lichtbron kan weergeven. Vroeger had je halogeenlampen van bijvoorbeeld 4000 Kelvin. Deze brandden ook echt op dit niveau qua temperatuur. Het hele kleurenspectrum was hierin vertegenwoordigd. Met ledlampen imiteer je dit effect. Door de kleurweergave-index te gebruiken onderscheid je een kwalitatief goede ledlamp van een slechte”, aldus de werkvoorbereider, die ook de invloed van licht op de mens benadrukt. “Blauw licht zorgt bij mensen voor de aanmaak van het hormoon cortisol. Daardoor val je minder snel in slaap. Rood licht daarentegen maakt melatonine aan, waardoor je juist sneller in slaap valt.”

Lichtberekening
Om de geleerde theorie in praktijk te brengen, gingen de studenten ook zelf aan de slag. Onder begeleiding van SPIE-werknemer Folkert Algra werkten ze in het programma DIAlux aan een lichtberekening. “Daardoor leerden ze heel snel welk lichtbeeld verschillende lichtbronnen geven”, aldus Visser. “We gebruikten voor deze workshop twee varianten: een vierkant armatuur, dat een breed beeld geeft, en een downlighter, die een kegel naar beneden vormt. De laatste is een vorm van spotverlichting. Door berekeningen uit te voeren merkten ze al snel welke typen geschikt zijn voor bepaalde ruimtes. Bij een kantoor wil je bijvoorbeeld breed licht, dus pas je het vierkante armatuur toe. Op een toilet wil je echter algemene verlichting en voldoet spotverlichting prima. Deze kennis hebben ze in de praktijk opgedaan tijdens de workshop.”

MKE Technicus Smart Energy
‘Studenten die kiezen voor deze vernieuwde opleiding kiezen voor een brede opleiding met installatietechniek, ICT en duurzame technieken’, legt Pieter Hoekstra uit. Smart Energy gaat over het ontwerpen van duurzame energiesystemen zoals gasloos bouwen, warmtepompen, biomassa en all electric als alternatieven voor de verwarming van gebouwen. Ook gaan studenten met behulp van ICT-toepassingen het energieverbruik van gebouwen monitoren en analyseren. ‘Gedurende de opleiding krijgen de studenten een coach voor persoonlijke en vakinhoudelijke begeleiding. In leerjaar 3 en 4 lopen de studenten een betaalde stage bij de installatiebedrijven die participeren in deze opleiding. Na het afronden van de opleiding zijn de studenten vrijwel zeker van een baan’. Naast leren door theorie en praktijkonderwijs in de technische werkplaatsen leren de studenten in het Duurzaam Doen Huis en door levensecht projectonderwijs. Heb je een VMBO of Havo diploma, kies dan voor MKE Technicus Smart Energy.

Bedrijven
Onderstaande bedrijven nemen deel aan de vernieuwde opleiding Smart Energy. Ze participeren in werkgroepen om het curriculum, de coaching en werving van studenten vorm te geven. De deelnemende bedrijven zijn:

Bouma technisch installatiebedrijf
Damstra installatietechniek
DRS installatietechniek
Equans
Ewald bv
ITBB
Pranger-Posier installaties
Sijperda-Hardy Adviesbureau
Spie
P. de Vries installatietechnieken bv
V.d. Weerd installatietechniek
Technisch buro Zonderland bv

Levensecht onderwijs
Een excursie, zoals deze bij SPIE, is een voorbeeld van levensecht onderwijs in 6 stappen. “Naast het geven van reguliere, theoretische lessen willen we dat onze studenten beleven, ontdekken én doen”, vertelt projectleider Roeland Westra van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort. “Zo combineren ze het beste van twee werelden. Dit realiseren we door (online) excursies, Challenges, Duurzaam Doen Lezingen, praktijkdagen en gastlessen aan te bieden. De jongeren ontwikkelen zich op deze wijze tot vakmensen van de toekomst.”