“Op de locatie Emmeloord, waar de opleiding BOL-bouw niveau 2 & 3 dit schooljaar is gestart, gaan onze jongeren een biobased en circulair tiny house bouwen”, zegt Wieta Poelstra, docent bij ROC Friese Poort. “Het bouwwerk wordt aan het einde van het schooljaar opgeleverd. Naast de betrokkenheid van bouwstudenten zullen ook andere jongeren een steentje bijdragen. Zo verzorgt de opleiding werktuigbouwkunde het stalen frame van het tiny house, terwijl de elektrostudenten het gedeelte installatietechniek en domotica verzorgen. Het gaat om een brede samenwerking tussen de bouw- en techniekopleidingen.” Maandag 4 oktober 2021 was de eerste stap: een gastles over biobased bouwen. Daar vertelde een praktijkexpert uit het bedrijfsleven aan tweeëntwintig eerstejaarsstudenten BOL en BBL niveau 2 & 3 welke voordelen biobased bouwen en het gebruik van natuurlijke isolatiematerialen met zich meebrengen.

Biobased tiny house
“Biobased bouwen verdient veel meer aandacht”, vertelt Halbe Vlietstra, bouwbioloog bij Oldenboom. “We moeten met materialen aan de slag die onze aarde niet belasten.” Gastdocent Vlietstra is werkzaam bij Oldenboom, specialist in handel en bewerking van hout- en plaatsoorten, interieurproducten en bouwmaterialen. Het bedrijf draagt duurzaamheid hoog in het vaandel. ‘Biobased bouwen met houten constructies is niet alleen maatschappelijk verantwoord, maar ook bouwfysisch verstandig en leidt tevens tot comfortabele bouwresultaten”, zegt de bouwbioloog. “Vaak isoleert men met glas- of steenwol en andere materialen. Mijn voorkeur gaat uit naar houtvezelisolatie of producten als cellulose (vermalen oude kranten), hennep, stro, schaapwol of vlas. Het voordeel van deze natuurlijke materialen is dat je niet alleen isoleert voor de winter-, maar ook de zomerperiode. Dat wordt dé uitdaging de komende jaren. We krijgen steeds vaker te maken met warme perioden en hittegolven. De natuurlijke materialen zorgen ervoor dat je huis niet alleen in koude, maar ook warme perioden comfortabel is om te verblijven”, aldus Vlietstra, die energie-efficiëntie een warm hart toedraagt. “De goedkoopste energie is energie die je niet nodig hebt”, legt hij uit. “Koelen kost energie, misschien nog meer dan verwarmen. Daarom moeten we kijken naar natuurlijke materialen die goed isoleren en onze aarde niet belasten.”

Ecologische voetprint
Docent Poelstra vindt de gastles en het bijbehorende project belangrijk voor haar studenten. ‘We moeten begrippen als ecologische voetprint, circulariteit en biobased bouwen bij onze jongeren tussen de oren krijgen. Zij vormen een nieuwe generatie in de schoolbanken, die dient te beseffen dat bouwen ook anders kan.” Veel huidig gebruikte materialen zijn te vervangen door hout, vindt Poelstra. “Door producten als beton door natuurlijke materialen te vervangen, kan je een omslag creëren qua uitstoot van schadelijke stoffen. Ook in praktische zin hebben de studenten er baat bij. Overheden worden steeds strenger in het toekennen van bouwvergunningen en houden bij besluiten rekening met duurzaamheidsnormen. Wanneer je milieuvriendelijker bouwt, sleep je ook eerder bouwopdrachten in de wacht. Daar moeten we onze studenten klaar voor stomen.”

Levensecht onderwijs
Deze gastles, geïnitieerd door Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort en georganiseerd in samenwerking met Oldenboom, is een voorbeeld van levensecht onderwijs. ‘Naast het geven van reguliere, theoretische lessen willen we dat onze studenten beleven, ontdekken én doen’, vertelt projectleider Roeland Westra. ‘Zo combineren ze het beste van twee werelden. Dit realiseren we door (online) excursies, Challenges, Duurzaam Doen Lezingen, praktijkdagen en gastlessen aan te bieden. De jongeren ontwikkelen zich op deze wijze tot vakmensen van de toekomst.’