“Wij vragen jullie een leermiddel te bedenken voor basisschoolleerlingen van de Willem-Alexanderschool in Leeuwarden”, vertelt Lisette Doze, docent Omgangskunde van ROC Friese Poort. “Het is de bedoeling dat het thema duurzaamheid hier duidelijk in naar voren komt.” Op woensdag 18 mei, 2 juni en 9 juni 2022 gingen tweedejaarsstudenten Onderwijsassistent naar het Duurzaam Doen Huis voor informatie en inspiratie over de energietransitie en de circulaire economie. Op 3 juli 2022 presenteren ze hun ideeën hiervoor aan de basisschool.

Techniekonderwijs
“Naast duurzaamheid is techniek een integraal onderdeel van dit project. Techniekonderwijs is namelijk een middel om generaties te attenderen op het belang van duurzaamheid. Met technische kennis kun je zelf oplossingen bedenken en maken om duurzamer te leven. De taak van onze studenten is nu om basisschoolleerlingen dermate te inspireren met een les of activiteit, dat bij hen interesse wordt opgewekt voor techniek. Ook komen ze op speelse wijze in aanraking met duurzaamheid, een thema dat de komende jaren alleen maar in belang toeneemt. Op 1 juli 2022 presenteren de jongeren hun plannen tijdens een pitch. Daarin laten ze dan een ontwerp of illustratie zien van hun idee. Ze dienen namelijk ook met een voorstel voor een leermiddel te komen, zoals een lampje, game of iets anders dat te gebruiken is in een les. De Willem-Alexanderschool kiest vervolgens het beste idee, dat wellicht wordt uitgewerkt.”

Energietransitie: besparen op gas, elektriciteit en water
In het Duurzaam Doen Huis volgden de onderwijsassistenten van docent Durk Reitsma een duurzaamheidsworkshop waarin energiebesparing en de Trias Energetica voorbijkomen. ‘Dit is een hulpmiddel bij het verduurzamen van gebouwen’, aldus Reitsma die de studenten een workshop geeft over het besparen van gas, elektriciteit en water in huis. ‘Dit systeem bestaat uit drie stappen’, vervolgt hij. ‘Het minimaliseren van energieverbruik (isoleren, warmteterugwinning), het gebruik van duurzame energieopwekking (warmtepomp, zonnepanelen) en, indien noodzakelijk, het efficiënte gebruik van fossiele brandstoffen. Door de QR-codes te scannen van apparatuur in het Duurzaam Doen Huis, zoals een zonneboiler, zonnepanelen, balansventilatie, hydraloop, ledverlichting, douche wtw en balansventilatie, kwamen ze erachter hoeveel je kunt besparen op gas, elektriciteit en water. Uiteindelijk bleek de conclusie dat je het meeste kunt besparen op gas in de woning.’

Circulaire economie
Ook kregen de studenten tijdens het bezoek aan het Duurzaam Doen Huis een gastles van bedrijven. Zo kwam het gebruik van natuurlijke isolatiematerialen ter sprake en doceerde gastspreker Coen Verboom van Bouwgroep Dijkstra Draisma over de circulaire economie. ‘Het gaat hierbij om het gebruiken en niet vérbruiken van grondstoffen’, legt hij uit. ‘Met de inzet van biobased bouwmaterialen, zoals lisdodde, kun je woningen isoleren. Het past goed binnen de circulaire economie omdat het een duurzaam lokaal bouwmateriaal is. Lisdodde, ook wel de sigarenplant genoemd, is een hernieuwbare grondstof en kan fossiel isolatiemateriaal één-op-één vervangen. Het sluit bovendien goed aan op ons industriële bouwproces.’ Andere biobased materialen zijn: houtvezel, hennep, cellulose, stro, vlas, kurk en bermgras (Halbe Vlietstra van Oldenboom). Ook kalkzandsteen is milieuvriendelijk bouwmateriaal (Ben Kruseman van Calduran)

Levensecht onderwijs
Deze opdracht voor studenten Onderwijsassistenten om een duurzaam leermiddel te bedenken is een voorbeeld van levensecht onderwijs. ‘De studenten maken kennis met duurzaamheid en techniek en passen dit zelf praktisch toe om basisschoolleerlingen te inspireren’, vertelt Roeland Westra, projectleider van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort. ‘Hiermee komt duurzaamheid bij hen op het netvlies te staan en verbreden ze hun eigen blik. Bovendien inspireren ze op eigen wijze andere generaties. Dit is een kans voor onze studenten om zich te ontwikkelen tot vakmensen van de toekomst’.