‘Bepaal voor jezelf welke rol je wilt spelen binnen de energietransitie’, opent meteoroloog Gerrit Hiemstra zijn verhaal. ‘Wil je de trekker van de kar zijn of hem afremmen?’ Op donderdag 28 oktober 2021 hield Hiemstra een Duurzaam Doen Lezing bij ROC Friese Poort in Leeuwarden. Daar schetste hij de achtergrond van het klimaatprobleem en presenteerde hij praktische oplossingen.

Broeikaseffect
‘De atmosfeer rondom aarde is een soort deken’, vervolgt Hiemstra, die het broeikaseffect uitlegt. ‘Deze deken bestaat uit zuurstof, stikstof en voor een klein deel uit de broeikasgassen CO2, methaan en lachgas. Deze gassen zijn heel effectief in het opvangen van langgolvige straling, zoals infrarood, waardoor het onder de deken opwarmt. Daarbij straalt de zon kortgolvige straling uit, dat tot opwarming van het aardoppervlak, en vervolgens de atmosfeer, leidt. Door het verbranden van fossiele brandstoffen komt veel CO2 vrij. Hierdoor neemt de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer toe, wordt de deken dikker en warmt de aarde dus op.’

Fossiele brandstoffen
De opwarming – en daarmee de klimaatverandering op aarde – is vooral toe te schrijven aan menselijke activiteiten, stelt Hiemstra. ‘Uit data blijkt dat de temperatuur vanaf 1920 -1930 op begint te lopen, omdat de mensheid CO2 produceert. Wij zorgen ervoor dat die concentratie CO2 in de atmosfeer kunstmatig en snel stijgt.” Dit is onder meer te wijten aan de vele dagelijkse transportbewegingen op aarde, aldus de meteoroloog. “Elke dag zijn er tussen de 80.000 en 90.000 vliegtuigen en 50.000 zeeschepen onderweg; er is bovendien een miljard auto’s dat rondrijdt. Al die transportbewegingen gebruiken fossiele brandstoffen, zoals steenkool, gas en olie. Door de hieruit voortvloeiende opwarming verdwijnt het extreem koude weer en stijgt de zeespiegel. Inmiddels is de temperatuur op aarde gemiddeld bijna 1,2 graad opgelopen. In Nederland zelfs 2 graden.’

Klimaatuitdagingen
Hiemstra ziet drie opties om de klimaatuitdagingen het hoofd te bieden. De mensheid kan zich aanpassen door weliswaar op dezelfde voet door te gaan, maar beschermingsmechanismen als de dijken op te hogen. Mitigatie – oftewel het geheel stoppen met uitstoot van fossiele brandstoffen – is de tweede optie. De laatste mogelijkheid bestaat uit het verwijderen van CO2 uit de lucht met hulp van carbon capture and storage (CCS). De keuze van Hiemstra is duidelijk: de mensheid moet afscheid nemen van fossiele brandstoffen en gebruikmaken van schone alternatieven. ‘Het is een enorme uitdaging, maar ook een gouden kans voor bedrijven. Het zal leiden tot winnaars en verliezers, omdat het grote investeringen vergt en timing cruciaal is.’

Houtbouw
Ook de bouwsector zal ingrijpend veranderen. ‘Bij cementproductie komt veel CO2 vrij. Houtbouw is daarom een aantrekkelijk alternatief. Bouwen met hout heeft drie voordelen: je vermijdt de emissie van bakstenen en cement, het zorgt voor een aangenaam binnenklimaat én je slaat CO2 voor langere tijd op’, aldus Hiemstra, die de aanwezigen en kijkers ook zelf tot groen gedrag aanspoort. ‘Kijk kritisch naar je persoonlijke CO2-voetprint. Koop lokaal en schaf niet te vaak nieuwe spullen aan. Stap over op elektrisch of waterstof-vervoer. Eet minder vlees; hoe plantaardiger je menu, hoe beter. Isoleer je huis of bedrijfspand. Hoe meer we aan energiebesparing doen, hoe beter het is voor de energietransitie. Maak gebruik van led-lampen en plaats zonnepanelen op je dak.’

Aan de slag
‘Bepaal voor jezelf welke rol je wilt spelen tijdens de energietransitie’, aldus Hiemstra. ‘Wil je de trekker van de kar zijn of hem afremmen?’ Het advies van de spreker is helder. ‘Beperk je eigen emissie van broeikasgassen: ga op de fiets of pak de bus. Zet je in voor lokale initiatieven. Integreer duurzaamheid in je businessstrategie. De energietransitie biedt kansen in opleiding, werk, bestuur en politiek. De jonge generatie moet het nu gaan doen. Aan de slag!’

Duurzaam Doen Lezing
De Duurzaam Doen Lezing, ditmaal een samenwerking tussen ROC Friese Poort Centrum Duurzaam, Energy College RIF Gas 2.0, Bedrijfsopleidingen, Installatiewerk Noord, Techniek Nederland en Wij Techniek, is een maandelijks terugkerende bijeenkomst. Tijdens deze sessies behandelen gastsprekers een thema omtrent de energietransitie. Hiermee volgt Centrum Duurzaam de duurzame innovaties op de voet. Bovendien profileert ROC Friese Poort zich op deze wijze als duurzaam kenniscentrum binnen Friesland.