‘Deze dag heeft me veel inzichten geboden’, vertelt student Joost. ‘Ik begrijp nu veel beter waarom duurzaamheid belangrijk is.’ Op maandag 27 januari 2020 bezochten 30 Bouwstudenten van ROC Friese Poort duurzame locaties op het Leeuwarder bedrijventerrein De Zwette. De jongeren deden inspiratie op bij Energiecampus Leeuwarden, startup-centrum There en de Elfstedenhal.

Bekijk een foto-impressie van de duurzame expeditie

Energiecampus Leeuwarden
‘De Energiecampus is geïnitieerd vanuit Koninklijke Oosterhof Holman en Ekwadraat’, vertelt Cor van de Haar, algemeen directeur bij Ekwadraat Advies. ‘Hier bieden we ruimte aan bedrijvigheid op het gebied van de energietransitie. De campus is een platform voor technologieontwikkeling en is dé locatie voor kennisdeling. Mede hierom heeft Ekwadraat haar kantoor op de campus gevestigd, in het Energie Kenniscentrum Leeuwarden.’ Naast broedplaats van duurzame plannen, geldt de campus ook als energieleverancier. ‘Op dit moment levert de Schenkenschans duurzame warmte en elektriciteit aan de Elfstedenhal’, vervolgt Van de Haar. ‘In de toekomst willen we 10 procent van Leeuwarden voorzien van groene stroom, gas of warmte. Hiervoor maken we onder meer gebruik van een zonnepark en biovergister.’

Trias Energetica
Roeland Westra, projectleider Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort, verzorgde in het Energie Kenniscentrum Leeuwarden een workshop over de Trias Energetica. ‘Dit is een hulpmiddel bij het verduurzamen van gebouwen en bestaat uit drie stappen’, legde Westra uit. ‘Het minimaliseren van energieverbruik (isoleren, warmteterugwinning), het gebruik van duurzame energieopwekking (warmtepomp, zonnepanelen) en, indien noodzakelijk, het efficiënte gebruik van fossiele brandstoffen. Als je een stap verder wilt gaan, richting energieneutraliteit, dien je nog een stap toe te voegen: het gebruik van reststromen, zoals douchewater en warmte uit ventilatielucht. Aan jullie nu de taak om 22 duurzame installaties, die in het Duurzaam Doen Huis te zien zijn, in te delen binnen de Trias Energetica aan de hand van ons bordspel.’

Start-ups
Vervolgens trokken de studenten richting startup-centrum There. Daar vertelde initiatiefnemer Erwin Kenter hen dat zestig procent van het huidige MKB over tien jaar niet meer bestaat. ‘Er vinden snelle technologische ontwikkelingen plaats, die het ondernemersklimaat ingrijpend veranderen. Grote, traditionele bedrijven kunnen zich moeilijk aanpassen aan nieuwe trends en zijn hierdoor in het nadeel ten opzichte van start-ups. Zij kunnen snel reageren op veranderende omstandigheden en in samenwerking met andere ondernemers uitdagingen het hoofd bieden.’ Ook benadrukte Kenter de rol van Virtual Reality (VR) en Internet of Things (IoT) in de bouw. ‘In de ontwerp-, bouw- en beheersfase kun je door VR levensecht zien wat je aan het doen bent. Zo breng je de echte en virtuele wereld samen. IoT kan zorgen voor een slimme bouwplaats, waardoor het bouwproces efficiënter verloopt.’

Warmtekrachtkoppeling
Een bezoek aan de Elfstedenhal was het slotstuk van de duurzame expeditie. ‘De Elstedenhal verbruikt 10.000 kWh aan elektriciteit per dag’, legt Meindert Timmerman, ijsmeester van de Elfstedenhal, uit. ‘Dat zijn 3 woningen die gemiddeld ongeveer 3500 kWh op jaarbasis verbruiken.’ Toch is de Elfstedenhal de meest energiezuinige ijsbaan van Nederland. Het gasverbruik van de Elfstedenhal is door een mix van energietechnieken teruggebracht naar 1 procent. Bovendien is het elektriciteitsverbruik 50% minder dan in een vergelijkbare ijshal. De Elfstedenhal wekt zelf elektriciteit en warmte op. Een warmtekrachtkoppeling (WKK) maakt gebruik van stortgas (biogas) van de voormalige afvalstortplaats ‘De Schenkenschans’. Een combinatie van vloer- en luchtverwarming regelt het klimaat in de Elfstedenhal. Andere zichtbare energietechnieken zijn zonnepanelen en ledverlichting.’

Levensecht onderwijs
Deze duurzame expeditie is een voorbeeld van levensecht onderwijs van ROC Friese Poort. Dit hybride, levensechte onderwijs – mede-geïnitieerd vanuit Centrum Duurzaam – laat studenten beleven, ontdekken én doen. ‘De jongeren ontwikkelen zich op deze wijze tot vakmensen van de toekomst’, aldus Roeland Westra.